Terezin Nazi Kampı Prag
1939 – 1945 yılları arasında Avrupa, tarihindeki en büyük savaşlardan birine şahit olur. Nazi Almanya’sı ve yaptıklarını ortalama 2 senede bir çekilen yeni bir nazi filmi ile hatırlarız.”Piyanist” ,”Schindler’s List” “Hayat güzeldir” en bilinenleri olsa da en son hatırladığım 2014 yılında vizyona giren Brad Pitt’in yeni filmi “Fury” oldu.
Tabi bu konu yakın tarihimizin en dramatik olaylarını ve katliamını içerdiği, ek olarak daha 70 yıl gibi kısa bir zaman önce yaşandığı için hep hayretle ve nefes almadan izledik bu filmeri. Sorduk; insan insana nasıl yapar bunları diye.
Bizim de yolumuz Prag’a düşmüşken ve araba kiralamışken, 144.000 kişinin esir tutulduğu, 88.000 kişinin diğer ölüm kamplarına gönderildiği, ve 33.000 kişinin son nefesini verdiği bu kampı ziyaret etmek istedik.(İstatistikler Vikipedia)
Terezin Ulaşım
Terezin Nazi Kamp’ı Prag’a 60 km uzaklıkta.Otomobil kiralayarak rahatlıkla gidebilirsiniz. Biz Prag’dan kiraladığımız araç ile günübirlik yaptığımız Almanya Dresden turuna bir ara nokta olarak ekledik Terezin’i.
Terezin Kampına Metro + otobüs ile de ulaşablirsiniz , Vaclav Havel meydanından Muzeum durağından Kırmızı Metro hattında binerek Nadrazi Holesovice Durağına gidiyoruz, Metro istasyonun dışında otobüs terminali var 7 numaları hattan , Litomerice otobüsüne binip Terezin nazi kampına 153 ( çift yön) kron karşılığında ulaşabilirsiniz , Gidiş dönüş biletiniz otobüs içerisinde alabilirsiniz , Terminalin girişinde Time Line da gidiş dönüş saatlerine bakmanızı öneriyoruz, Terezin kampında indiğnizi durağından karşısında Dönüş yapacaksınız , Kalkış saatleri Litomerica dan olduğunu unutmayalım.
Bus line firması ile Terezine ulaştık firmanın http://www.busline.cz/ web adresi bu ama ingilizce olmadığı için çek’çeniz var ise time line bilgisine ulaşabilirsiniz belki 🙂
Terezin Nazi Kampı Prag
Terezin ;Elbe ve Ohre nehirlerinin birleştiği yere surlar ile çevrili kalenin bir bölümü olarak inşa edilmiş ve İmparatortiçe Mariya Terzezin’in adına Terezin adı verilmiş bu küçük ama hikayesi büyük şehre.
Prag’dan giderken henüz şehir merkezine gelmeden önce farkettiriyor kampın devasa surları kendini. Mekan Hapishane olarak inşa edilmiş ve uzun bir süre öyle kullanılmış. Çekoslavakya’nın 1939 senesinde Nazi işgali ile beraber Gestapo SS Hapishanesine dönüşmüş. İkinci dünya savaşı ile beraber Rus , İngiliz , Fransız esirler burada tutulmuş. Tabi asıl trajik olan ise Yahudi esirlerin durumu oluyor o yıllarda.
Terezin; bilinen toplama kampından ziyade daha çok bir dağıtım kampı olarak kullanılmış. Esirler yakalandıktan sonra Terezin’e getiriliyorlar buradan başta Polonyadaki Auschwitz kampı olmak üzere diğer kamplara gönderiliyorlarmış.
Şartlar o kadar kötüymüş ki esirler başka kamplara götürülmeden hayatlarını kaybediyorlarmış .Açlık başta olmak üzere ,salgın hastalıklar ve işkenceler ile ve sevk edilenler ise gittikleri yerlerde son nefeslerini vermişler.
Terezin kampında salgın hastalıklar o kadar yayılmış ki , gardiyanlar çareyi kampı terketmekte bulmuşlar. Bundan sonra Terezin’e ilk olarak mayıs 1945 ‘de Sovyet askerleri girmiş ve sağlık ekipleri ile esirlere ilk müdahaleyi yapmışlardır.
Terezin Nazi kampı girişinde 1945 senesinde Milli mezarlık kurulmuş.Burada 10.000 kişinin mezarı burada bulunuyor.Daha kapıdan ilk adımlarımızı atmışken biraz da araştırmanın verdiği bilgiler ile kasvetli bir ruh haline bürünüyor insan.
Terezin Nazi Kampı kolaylıkla gezilebilir şekilde organize edilmiş. Girişte biletleri aldıktan sonra danışmadan farklı dillerde yazılmış rehber kitapçıklarından aldık. Ne iyidir ki Türkçesi de bulunuyor. Bu broşür, adım adım numaralandırılmış alanların ne olduğunu özetliyor.Bu kitapçıktan bazı alıntıları aşağıda özetledik. Bu kitapçıklara ek olarak orada gönüllü çalışan rehberlerden de detaylı bilgi aldık.Kitapçıktan sizin ziyaretinizde bulamazsanız bizim yazımızdan da takip edebilirsiniz.
Terezin kampına giriş için sadece kamp giriş bileti aldık ayrıca müze içinde para alınıyor ama bu müze kampın dışında bizim için Kamp gezisi yeterli oldu ayrıca içerde Bedava gezebileceğiniz bir Müze mevcut , Bilet alırken Türkçe broşür vermezler ise hemen soldaki hediyelikçiden 10 cent vererek Türkçe broşür almanızı öneriyoruz.
Kampda numaralandırılmış şekilde alanlar bulunuyor. Giriş kapısında Nazi’lerin meşhur sözü (yalanı) ” Çalışmak Özgür Kılar” karşılıyor. Bu söz ile esirler öleceklerinden habersiz şekilde motive edilmeye çalışmış. Çalışan esirlerin serbest kalacağı ima edilmiş ama hiç bir zaman bu söze uyulmamış. Uzmanlar bu sözü Terezin kampında olmasını aslında garipsiyorlar. Çünkü Terezin esir dağıtım kampıydı bir toplama/ölüm kampı değildi fakat yine de ana avlu Arbeit macht frei – Çalışmak Özgür Kılar yazısı ile esirler karşılanmış.
Terezin Gestapo Hapishanesi Bölümleri
- Giriş Kapısı
- İdari Avlu
- Kayıt Ofisi Burada mahkumların kayıtları tutulurdu içeri giriş yok ama eski defterleri camın arkasında görebilirsiniz
Terezin Nazi Kampı Prag – Kayıt Ofisi - Gardiyan Evi Mahkumların mektupları saklanır aynı zamanda ifadelerinin alındığı oda
- Hapishane Müdürü Odası Heinrich Jöckel 1946 senesinde idam edildi
- Giysi Ambarı Mahkumların sivil kıyafetlerini teslim eder Nazilerin veridği kıyafetleri giyerlerdi , KWachholz tarafından yönetitilirdi, Wachholz Savaş sonrası 1968 de idam edildi
- Çalışmak Özgür kılar yazılı kapıdan 1.avluya geçilir
- 1 avlu Ave B bloklarına ayrılır buralarda 17 toplu hücre ve 20 tek kişilik hücre vardır.
Resimde görülen tek kişilik daracık hücreler gerçekten içler acısı bir ortam insanın kanı donuyor ,ısınma tertibatı göstermelik yatağın arkasında gördüğünüz soba borsu ile ısıtılıyor o boru tüm hücreler uzanıyor
Toplu hücreler ise gene içler acısı Hayat güzeldir filmini hatırlıyoruz , yine bir ısınma tertibatı bulunmuyor. Bazı toplu hücrelerde ortada bir göstermelik soba bulunuyor.
9-Bazı hücreler 60-90 kişilik olabiliyor. Ruslar ve Yahudi esirler buralarda tutulurmuş ve en zalim davranışlar onlara yapılırmış. Hücre duvarlarında yazılan notları görebilirsiniz.
10-Tabiplik
11-I. Avlu kumandanın ofisi burada. Çalışma timleri burada yapılır ve Mahkumların kaydı tutulurmuş.
12-Tek kişilik hücreler , Ağır cezalıklar idamlıklar ve ifadesi alınmayan mahkumlar burada tutulurmuş.
13-İlk bakışta gaz odasını andıran toplu Banyo
14-Revir. Burada hastalara mahkumlar arasındaki doktorlar tarafında hizmet veriliyormuş.
15-Örnek Traş odası, Birleşmiş Milletler denetimden geçmek için hapishanelerde sözde hijyene önem verildiğini anlatmak için yapılmış.
16-Hastane Reviri
17- Geçiş Koridoru Bu alandan idam alanına geçiliyor
18-Morg işkence ile ölenler buraya kaldırılmış 1942 de ise Terezin ‘deki Krematuryumda yakılmışlar.
19-İdam Alanı Darağacında sadece 3 mahkum idam edilmiş.Tahta yeterince hızlı bir çözüm olmamış ki diğer bütün idamlıklar aynı alanda kurşuna dizilmişler.
20-Toplu Mezarlar burada 600 vücut çıkarılmış. ve girişteki Milli mezarlıka defnedilmişler.
21 -Ölüm Kapısı İdama giden mahpuslar buradan geçirilirmiş.
22-Havuz, asıl amacı yangınlara kaşrı su deposu olarak kullanılacak olmasıymış. Ama gardiyan aileleri tarafından havuz olarak kullanılmış.
23-Sinema SS subayları için yapılmış.
24-IV.Avlu
25-IV.Avlu idari binası ,
26-Toplu Hücreler bugün Galeri olarak kullanılıyor.
27-İdam Yeri : Burada yapılan idamlar Mahkumlara örnek teşkil etmesi için yapılmış. 1945 senesinde başarısız birkaç firar denemesi olmuş, firarilerden biri yakalanmış.Bu firariye ek mahkumların arasından 2 kişi tesadüfen seçilmiş ( 2 erkek , 1 kadın) ve ibret olması için herkesin önünde idam edildilmişler. Diğer 2 firari sonradan yakalanmış ve I. Avluda taşlanarak öldürülmüşler.
28-IV. Avludaki tek kişilik hücreler
29-Gestapo askerlerinin konakladığı mekan bu gün Müze olarak kullanılmakta.
30-Hapishanae müdürü ve bazı önde gelen gardiyanların kaldığı yer , Bugün Anıt ofisi olarak kullanılmakta.
31-II.Avluda mahkumlaırn çalıştığı atölye bu bölüm ziyaretçilere kapalı.
32-Kantin Gardiyanlara hizmet verilirmiş.
33-III.Avlu Başka kamplara gönderilecek mahkumlar kalırmış. Bir dönem sadece kadınlar kalabiliyormuş.
34- Milli Mezarlık 1945-1948 yıllarında kurulmuş. 10.000 den fazla kişinin cenazesi bulunmakta.
Alanlar bu şekilde sona eriyor.Vahşeti, katliamı iliklerinize kadar hissettiriyor mekan.Biz oradayken bir rehber yaklaşık 10 kadar Alman gence kampı anlatıyordu. Merak edip sordum rehbere; Onlar atalarının bu yaptıklarını nasıl karşılıyorlar diye. “Büyük bir pişmanlıkla atalarının yaptıklarının sorumluluklarını alıyorlar” yanıtı aldım. Gönüllü olarak her yıl kampa gelip temizlik, bakım, rehberlik gibi hizmetlere yardımcı oluyorlarmış o yaşlarda.
Terezin Nazi Kampını bu karamsar ve şaşkın duygular ile ardımızda bırakıyoruz. Çok değil 70 yıl önce burada yaşananlar tüm insanlar tarafından ibret alınmalı.
Prag tatili yapacaksanız 1 gününüzü ayırarak ziyaret etmenizi tavsiye ediyoruz.
Ayrıca Prag Gezisi için Schengen vizesine ihtiyacınız var , Şengen Vizesi hakında bilmeniz gerekenler yazımızda.